Sıhhat Bakanı Fahrettin Koca, BioNTech aşısının iki dozu ortasının 6-8 hafta olarak belirlendiğini açıkladı. Uzmanlar, inaktif aşılarda ise üçüncü dozun gerekebileceğini söylüyor.
Ankara Üniversitesi Enfeksiyon Hastalıkları Ana Bilim Kolu Lideri Prof. Dr. İsmail Balık, BioNTech’in kurucu ortağı Prof. Dr. Uğur Şahin’in, “9 ay, en geç 12 ay sonra üçüncü doz aşı, müdafaanın nitekim güçlendirilmesini sağlayacaktır” formundaki kelamlarını kıymetlendirdi.
Üçüncü dozdan çok ‘hatırlatma dozu’ denmesinin daha gerçek olduğunu vurgulayan Prof. Dr. Balık, şunları söyledi:
“Uğur Şahin de 9 ay sonra 1 yıl sonra ya da 2 yıl sonra bir hatırlatma dozunun yapılabileceğini söyledi. Bunun esasen faz-3 çalışmaları sırasında da bunun bu türlü olabileceğini söylemiştik. Faz-3 çalışmalarının takibi 2 yıla kadar olacak. Bu 2 yılın sonunda bu hatırlatma dozunun 2’nci dozdan ne kadar mühlet sonra yapılması gerektiği de net olarak anlaşılacak.”
Prof. Dr. Balık, inaktif aşılarda hatırlatma dozunun daha erken yapılması gerektiğine dikkati çekerek, şöyle konuştu:
“Örneğin 2’nci dozdan 6 ay sonra bir hatırlatma dozu yapmak gerekecek. Zira salgın devam ettiği sürece bizim hatırlatma dozlarını da yapmaya devam etmemiz gerekiyor. Şayet kullandığımız aşılar yeni mutantlara tesirli değilse ya da tesiri zayıflamışsa bu sefer hatırlatma dozlarımız bu mutantlara da tesirli olacak halde değiştiriliyor olması gerekir. Hatırlatma dozunun müddeti aşıdan aşıya nazaran değişebilir.
3. DOZ GEREKEBİLİR
mRNa aşılar da hatırlatma dozlarının müddeti 2’nci dozdan sonra daha uzun olabilecekken, inaktif aşılarda bu mühletin daha kısa olması gerektiğini öngörüyoruz. Yani 2’nci dozdan 6 ay sonra bizim kullandığımız aşılardan Sinovac aşısını tek doz yapmamız gerekirken Biontech aşısını tahminen 1 yıl sonra ya da 2 yıl sonra yapmamız kâfi olabilecektir.”
Prfof. Dr. Balık, birtakım aşıların kimi bireylerde, bilhassa bağışıklık sistemi zayıf olan şahıslarda daha düşük tesir yaptığını yahut hiç tesir yapmayabildiğini belirterek, şöyle konuştu:
“Bağışıklık sistemi zayıf olan kanser nedeniyle kemoterapi alanlar, böbrek yetmezliği olanlar, diyaliz hastaları olan bireylerde aşının zayıf tesir yapma durumunda 2 doz yerine 2’nci dozdan kısa bir mühlet sonra 3’üncü dozu yapmakta fayda var. Yani inaktif aşılarda şu an 3’üncü doz gerekebileceği ile ilgili benim öngörüm var.
Örneğin, Sinovac aşısı inaktif aşıdır. Kayseri’de üretilen kendi aşımız bir inaktif aşıdır. Münasebetiyle bu aşılarda 2 doz yerine 3 doz yapmamızla ilgili tahlil yapılmasında fayda var. Ya da bu aşılara zayıf bağışıklık cevabı oluşturacak kimselere daha güçlü karşılık oluşturacak olan Biontech ya da Sputnik üzere aşıların önerilmesinde de tahminen bir fayda olabilir.”
Türkiye Günlük Koronavirüs Tablosu, “covid19.saglik.gov.tr” adresinden paylaşıldı. Buna nazaran, Türkiye’de son 24 saatte 242 bin 194 Kovid-19 testi yapıldı, 28 bin 817 kişinin testi müspet çıktı, 373 kişi hayatını yitirdi, hasta sayısı 2 bin 615 oldu.
Son 24 saatte 81 bin 302 kişinin Kovid-19 tedavisi ya da karantinasının sona ermesiyle iyileşen sayısı 4 milyon 405 bin 199’a yükseldi. Test sayısı 47 milyon 504 bin 193’e ulaştı, olay sayısı 4 milyon 849 bin 408, vefat sayısı 40 bin 504, ağır hasta sayısı 3 bin 525 oldu.
Haftalık bilgilere nazaran, bu hafta hastalarda zatürre oranı yüzde 2,4, yatak doluluk oranı yüzde 57, erişkin ağır bakım doluluk oranı yüzde 71,6, ventilatör doluluk oranı yüzde 35,2, ortalama temaslı tespit mühleti 9,1 saat, filyasyon oranı yüzde 99,9 olarak kayda geçti.
ERKEKLERİ VURUYOR
Bilim insanları Kovid-19’a bağlı ölümlerin erkeklerde bayanlara kıyasla daha yüksek seyrettiğini, hastalığı ağır geçirme oranının da yarı yarıya fazla olduğu ikazında bulundular. Erkeklerde, bayanlara oranla Kovid-19 hastalığını ağır geçirme oranının yüzde 50 daha fazla olduğunu söyleyen Radyoloji Uzmanı Prof. Dr. Güner Sönmez, “Ölüm oranları da erkeklerde, bayanlara kıyasla yüzde 20 yüksek seyrediyor.
Yeni teori ve son araştırmalara nazaran bağışıklık sistemimizin proteinleri olan sitokinler X kromozomuyla denetim ediliyor. Bayanlarda iki X kromozumu bulunurken, erkeklerde yalnızca bir X kromozomu bulunuyor.
Bağışıklık sistemi proteinlerimiz, antiviral savunmada çok kıymetli. Bayanlarda östrojen hormonu olması da yüksek antiviral aktiflik sağlıyor. Yapılan araştırmalara nazaran bayanlardaki doğumsal bağışıklık da erkeklere nazaran daha yüksek” dedi.
Kovid-19’a karşı en değerli savunma hücrelerinin T lenfositler olduğunu da lisana getiren Prof. Dr. Sönmez, “T lenfosit dediğimiz beyaz küreler, bağışıklık sisteminin özel hareket timleridir. T hücrelerinin özel tipine ‘MAİT’ diyoruz. MAİT’ler virüsü yakalayıp yok eden hücrelerdir.
Bilhassa MAİT hücreleri bayanların dolanım yollarında daha fazla bulunduğu ortaya konuldu. Erkeklerin hastalığı ağır geçirme nedenlerinden biri de, sıhhat sorunu yaşadıklarında hastaneye müracaatta yavaş davranmaları” diye konuştu.
AŞI YAPMAYANA KISITLAMA
Türkiye’de bayramdan sonra günlük olay sayılarının 5 binin altına indirilmesi hedefleniyor. Olay sayılarında istenilen seviyeye ulaşıldığı takdirde sınırlamaların kaldırılması gündeme gelecek. Lakin olay sayılarının hedeflenen düzeylere düşmemesi durumunda ise toplumun büyük bir kısmı aşılanana kadar yeni önlemlerin alınabileceği belirtiliyor. Aşı olmayan bireylerin ve yaş kümelerinin toplumdaki dolanımını azaltmaya yönelik önlemler de bunların ortasında.
TOPLUMUN BÜYÜK BİR KISMI AŞILANANA KADAR YENİ ÖNLEMLER ALINABİLİR
Olay tablosunun berbata gitmesi hâlinde ise önlemler ağırlaştırılacak. Ayrıyeten bu süreçte aşılama da bütün süratiyle devam edecek. Olay sayılarının düşüş eğilimine girdiği ve bunun denetimli geçiş periyoduyla sürdürüldüğü devirde aşılanmanın da devam etmesi, sürece büyük bir katkı sağlayacak. Önümüzdeki günlerde Sinovac aşısındaki tedarik zahmetinin ortadan kalkması bekleniyor.
Sputnik V aşısı da uygulama için gün sayıyor. BioNTech aşısının ise uygulanması sürüyor. Haziran sonunda 40 yaş üstü şahıslar, ağustos ayında ise 18 yaş üstünün aşılanmasının tamamlanması planlanıyor.
Türkiye gazetesinin haberine nazaran, hadise sayıları düşüşe geçmezse toplumun büyük bir kısmı aşılanana kadar yeni önlemlerin alınabileceği belirtiliyor. Tekrar aşı olmayan bireylerin ve yaş kümelerinin toplumdaki dolanımını azaltmaya yönelik önlemlerin gündeme gelebileceği tabir ediliyor.
Olağanlaşma adımları Bilim Konseyinin tavsiyesiyle belirlenecek. Olay sayıları hedeflenen düzeylere düşmezse muhakkak bir saatten sonra uygulanan sokağa çıkma sınırlamalarının devam edebileceği belirtiliyor. Tekrar hafta sonu uygulanan sokağa çıkma sınırlamasının da sürebileceği tabir ediliyor.
AŞI OLMAMAK KISIR YAPAR
Enfeksiyon Hastalıkları Uzmanı Dr. Gökçe Demir de, erkeklerdeki mevt oranının bayanlara nazaran daha yüksek seyrettiğini belirterek şu ikazlarda bulundu: “Erkeklerde kalp ve damar hastalıkları daha fazla görüldüğünden Kovid-19’a yakalananlar ortasında orta yaş erkek ölümlerinin yüksek olduğunu görüyoruz. Bayanlarda çift X kromozomu olması da bağışıklık sistemindeki proteinlerin daha fazla üretilmesini sağlıyor.
Ayrıyeten bayanlardaki östrojen hormonu anti inflamatur özelliğe sahip olduğundan, inflasmayonu kırıcı tesir gösteriyor. Aşı terslerinin ortaya koydukları kelamda argümanlar yanlışsız değil. Kısırlık sıkıntısı daha öncede kızamık, boğmaca, tetanoz aşıları için gündeme getirilmişti.
Kovid-19 hastalığı genelde damarın iç yüzeyini döşeyen hücreleri gaye alıyor. Erkek üreme organını besleyen damarlar ziyan gördüğünde, meseleler ortaya çıkıyor. Bu nedenle aşı değil, hastalığın kendisi üremeyi olumsuz etkiliyor.”
ÖLÜDÜRÜCÜ LAFI HAKİKAT DEĞİL
Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Tıbbi Mikrobiyoloji Bölümü’nden Dr. Mert Ahmet Kuşkucu da “Halihazırda İngiltere varyantı en baskın tıp olarak dikkat çekiyor. ABD, günde 6 bin virüs dizilimine bakarken, Türkiye’deki sayı kıyaslanamayacak kadar düşük düzeyde.
Bu nedenle şu an için Hindistan varyantını süratle yayıldığını ve öldürücü tesir gösterdiğini yahut göstereceğini söylemenin bilimsel desteği yok. Olayların yüzde 90’ı İngiliz varyantı, yüzde 5’i Afrika, Brezilya ve Kaliforniya varyantı, yüzde 5’lik kısım da Wuhan çeşidi nedeniyle hasta oluyor. Hindistan varyantının da tesirini şimdi bilmiyoruz” diye konuştu.
Enfeksiyon hastalıkları uzmanı Dr. Gökçe Demir ise, “Hindistan varyantının tesirlerini çok bilmiyoruz. Hindistan varyantı için şimdi ülke genelinde yapılmış bir bilimsel dizilim çalışması ve araştırma olmadığından bu varyant çeşidi için ‘öldürücü, en makus virüs’ biçiminde yorum yapmanın yanlışsız olmadığını düşünüyorum” dedi.
YURT GENELİNDE KORONA KONTROLLERİ
Kovid-19 önlemlerini ve sokağa çıkma yasağını ihlalden edenlere yönelik Bursa’nın İnegöl ilçesinde 17 bireye, Malatya’da 76 bireye, Adıyaman’ın Gölbaşı ilçesinde 32 bireye, Gaziantep’te 243 şahsa, Trabzon’da 16 bireye ve Muğla’nın Datça ilçesinde de 26 şahsa para cezası uygulandı.
İzmir’de “tam kapanma” periyodunda alkol satışı yapılamayacak. Adıyaman’da Kovid-19 önlemleri kapsamında, 27 meskende karantina uygulaması başlatıldı.
İzmir Vilayet Tarım ve Orman Müdürü Mustafa İhtimam, koronavirüs salgını sürecinde geçen yıl marttan bu yana kent genelindeki sokak hayvanlarının yaklaşık 110 ton mama ve yemle beslendiğini bildirdi.
Milliyet
