İstanbul Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Sefer Şener, CNN Türk’te Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın altın ve dövizlerinizi iktisada kazandırın davetini ve Merkez Bankası Lideri Kavcıoğlu’nun açıklamalarını kıymetlendirdi.
İstanbul Üniversitesi Öğretim Vazifelisi Prof. Dr. Sefer Şener’in açıklamalarından notlar;
Merkez Bankası’na kanunla verilmiş bir yetki var. Fiyat istikrarını sağlamak… Öteki bir tarifiyle enflasyonda kalıcı düşüşü sağlamak Merkez Bankası’na kanunla verilmiş bir vazife. Merkez Bankası bu vazifesini yerine getirirken kanunla araç bağımsızlığı statüsü de verilmiştir.
Merkez Bankası karar alırken bağımsızdır. Bu kelamın şöyle anlaşılması gerekiyor: Merkez Bankası bu kararları neye nazaran veriyor. Merkez Bankası karar alırken öncelikle enflasyon düzeyine bakıyor. Gerçekleşmiş ya da gerçekleşmesi beklenen enflasyon sayılarına bakıyor.
PİYASALARA DÖNÜK RAHATLATMA METODU
Akabinde global duruma bakıyor: Emtia fiyatlarının durumu, ABD’deki tahviller 1,76 düzeylerine geldi, besin fiyatlarındaki artışlar… Bunlara bakıyor. Gerisinden da Türkiye’deki makro ekonomik datalara bakıyor. Merkez Bankası bu kararlar doğrultusunda bağımsız bir formda kararlarını alıyor.
Merkez Bankası Lideri bugün Merkez Bankası’nın faiz kararı alırken, enflasyon kararlarını alırken bağımsız olduğunu yani para siyaseti şurasının bu doneler datalar ışığında karar aldığını söylüyor. Merkez Bankası’nı etkileyecek bir tesir yönlendirecek bir tesir bulunmuyor.
Merkez Bankası bu kararı alırken hükümetin orta vadeli enflasyon beklentilerine de uymak zorunda, yani hem hükümetin kararları hem de Merkez Bankası kararları orta noktada buluşturmak zorunda. Merkez Bankası elindeki bağımsız siyaset araçlarıyla önümüzdeki devir de bu yetkisini kullanacak biçiminde görüyoruz. Bu Merkez Bankası’nın kelamlı yönlendirmesidir.
SORUN İKTİSAT TEMELLİ DEĞİL, BEKLENTİYLE ALAKALI
Gelinen süreç çok değerli. Bu süreci nasıl ortaya çıkardık. Neden dalgalanma oluşuyor. Dövizdeki dalgalanma oluyor. ABD’deki tahvil faizleri birinci kez bu kadar yüksek düzeye 1,76 düzeyine çıktı. Pandeminin getirdiği tüm ülkelerde mali genişleme ve faiz indirimi de yaşandı.
Bütün bunlar global manada tesirlerinin olduğunu gösteriyor. Türkiye’deki dalgalanmanın bir kısmı global çaplı. Hem pandemi kaynaklı, hem büyümelerdeki sıkıntılar kaynaklı…
Türkiye’deki ana sorun, ana gündem beklentiyle alakalı. Ekonomik temelli değil. Bakın sabah 8.45’e kadar çıktı dolar, sonra 8.30’a düştü. Bunu iktisatla alakası yok, bu beklentiyle alakalı.
O yüzden Merkez Bankası beklentiyi yönlendirmeye çalışıyor. Piyasalar şunu merak ediyor: Çabucak yeni gelen lider nisan ayı toplantısında faiz indirimi yapar mı. Merkez Bankası Lideri da reddediyor. Elinde bilgiler olması lazım Merkez Bankası’nın. Merkez Bankası bağımsız siyaset araçlarına sahip. Bu bilgileri görmesi lazım, bu datalar ışığında hareket etmesi lazım. Bu bilgilerin en temeli enflasyon sayısıdır. Baktığınızda gerçek dışı enflasyon yüksek hem de beklenen enflasyon yüksek. Merkez Bankası’nın bu kaideler altında, kısa vadede faiz indirme durumu yok.
VERİLEN İLETİ ÇOK NET
Sayın Cumhurbaşkanı bilhassa yönlendirmede yastık altındaki döviz ve altınlarınızı piyasaya sürün derken dolarizasyon dediğimiz halkın şirketlerin yabancı para ünitelerine yönlenmesini önlemeye yönelik bir adımdır. Faizler enflasyonun altında olursa beşerler dolara yönleniyor. Alternatif olarak ya da altını görüyor. Bu manada bakıldığında dolarizasyon kasveti var. Bankalardaki döviz mevduatları 230 milyar dolar civarında. Olağan ki dolarizasyon sorunu var. Beklentiyle inançla alakalı bir sorun. Yalnızca beklentiyle oluşan bir sorun, itimatla oluşan bir sorun.
Enflasyonu dizginlemeliyiz. Bu da para siyaseti konseyinin kararlarıyla mümkün. Global piyasalarda da emtia fiyatları ve besin fiyatları yüksek. Tahvil faizleri de yüksek. Enflasyon dizginlemenin yegane yolu: Türkiye’deki enflasyonun sebebini incelemek. Öncelikli olarak dövizin artışından kaynaklanıyor. Talep artışından kaynaklanıyor. Besin fiyatlarındaki artıştan kaynaklanıyor.
Yalnızca döviz tesiriyle de kaynaklı değil. Hem dövizi engellemeniz lazım, hem besin fiyatlarına çeki tertip vermeniz lazım, hem de talebi ayarlamanız lazım. Merkez Bankası’nın faiz siyasetiyle oluyor. Verilen bildiriler çok net. Merkez Bankası Lideri çok net beklenen enflasyon da mevcut enflasyon da yüksek. Merkez Bankası’nın kısa vadede bir iki ayda faiz indirimine gitmesi mümkün değil. Önceliğinin enflasyon olduğunu söyledi zati Merkez Bankası. Piyasadaki bu algı toplumun itimadıyla alakalı bir durum. Toplum beklentilerini müspete çevirirse dolarizasyondan çıkışımız kolaylaşacak.
Milliyet
