Ulusal Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) 2019-2020 istatistiklerine nazaran ortaokul ve lisede 1 milyon 583 bin 805 öğrenci açıköğretimde okuyor. Bu öğrencilerin 849 bin 39’u erkek, 734 bin 765’si kız. Ortaokul seviyesinde açıköğretimde 222 bin 638 öğrenci varken lisede bu sayı 1 milyon 361 bin 167’ye çıkıyor.
Yükseköğretim Konseyi Lideri Yekta Saraç’ın verdiği bilgilere nazaran üniversitelerde toplam 7 milyon 960 bin 133 öğrenci bulunuyor, bu öğrencilerin 4.2 milyonu yani yarısı açıköğretimde okuyor. Açıköğretim, artık örgün öğretim kadar ilgi görüyor.
Ortaokul, lise ve üniversiteyle birlikte toplam 5.7 milyon öğrencinin açık öğretime gittiği görülüyor. Açıköğretimde okuyan öğrencilerin sayısı İstanbul dışındaki tüm vilayetlerden daha kalabalık.
Mecburî tercih
Açık lisede, 14-17 yaş kümesinin yanı sıra yetişkinler de bulunuyor. Lakin son yıllarda liselere yerleştirme sistemi kapsamında Anadolu, fen, toplumsal bilimler üzere okul cinslerini hedefleyip kazanamayanlar da bu okullara girmek zorunda kaldılar. Yükseköğretimde açıköğretim şuurlu bir tercih olsa da ortaokul ve lisede öğrenciler, farklı zorunluluklar nedeniyle bu sistemi tercih ediyor. Uzmanlar, akran zorbalığı, disleksi, okuldan soğuma üzere nedenlerin öğrencilerin açıköğretime yönelmesinde en değerli etkenler olarak sıralıyor.
Akran zorbalığı
Ortaokul ve lise çağındaki öğrencilerin açık öğretime gitmelerinin gerçek olmadığına dikkat çeken Çocuk ve Ergen Psikiyatristi Prof. Dr. Gökşin Karaman’ın hususla ilgili tespitleri şöyle:
Açık liselerin olduğu periyot ergenlik devrine denk geliyor. Akranlarımızla bir ortaya gelerek hem kendimizi gerçekleştiriyoruz hem daha uygar ve toplumsal bağlar kurabiliyoruz. Pandemide okulların kapalı olduğu vakitte, online eğitime geçen çocukların akran bağlarında, sosyalleşmelerinde önemli problemler gördük. Yani konuttan bile derse geç kaldılar, derse devam oranları örgün eğitimden açık orta daha makûs. Yüz yüze eğitimin insanı forme etmek konusunda bir vazgeçilmezliği var. Bir gencin sabah hazırlanması, okula gitmesi, arkadaşlarıyla bir ortada olması, okuldan gelmesi bütün bu rutin hayatını bir kadro kompartmanlara bölüyor, ahengini kolaylaştırıyor aslında.
Açıköğretim konforlu bir eğitim, otorite kelam konusu değil. Toplumsallaşma avantajına karşın çocukların okulu tercih etmemesindeki değerli neden forma girmek konusunda zorlanmaları. Psikiyatrik problemler akademik sıkıntıları tetiklediği için okul fobisinin sebebi olabilir. Mevcut olan zorbalık da çocuğun okuldan soğumasında bir neden.
Medyaya yansıyan Bill Gates okuldan terkmiş, Einstein okuldan ayrılmış üzere haberler üzerinden her okuldan ayrılan çok önemli iş sahibi olacakmış üzere genellemeler yapılıyor. Ebeveynlerin satır ortalarındaki “Türkiye’de okumanın bir pahası yok. Okudu da ne oldu?” üzere telaffuzları çocuğun motivasyonunu kırıyor.
Anadolu başı çekiyor
Üniversitelerde birinci Açıköğretim Fakültesi 1982’de Anadolu Üniversitesi’nde kuruldu. Son yıllarda İstanbul ve Atatürk üniversitelerinde de açıköğretim fakülteleri açıldı. Böylelikle 2019-2020 akademik periyodunda açıköğretimdeki öğrenci sayısı Anadolu Üniversitesi’nde 3 milyon 436 bin 368; Atatürk Üniversitesi’nde 364 bin 965 ve İstanbul Üniversitesi’nde 315 bin 365 olmak üzere toplam 4 milyon 116 bin 698’e ulaştı.
Milliyet
