Bolu kent merkezinde bulunan Akpınar Mahallesi’nde 1971 yılında Kız Enstitüsü inşaatı için yapılan hafriyatta, mermer bayan büstü bulundu. Roma periyoduna ilişkin olduğu belirlenen bayan büstü, Bolu Müze Müdürlüğü’ne ilişkin müzede sergilenmeye başladı. Bolu Ticaret ve Sanayi Odası kentte tarih turizminin ön plana çıkarılmasını sağlamak emeliyle arkeologlardan oluşan bir heyet oluşturdu.
Heyet, Bolu Kent Müzesi’nde bulunan heykeller üzerinde inceleme yaptı. Müzede ‘Roma Devri’ne ilişkin Bayan Büstü’ olarak 50 yıldır sergilenen heykelin Artemis’e ilişkin olabileceğinin düşünülmesi üzerine çalışma başlatıldı. Çalışmanın sonucunda uzmanlar tarafından, heykelin Yunan mitolojisi tanrıçalarından ‘Artemis’e ilişkin olduğu belirlendi. Yaklaşık 2 bin yıl öncesine ilişkin olduğu düşünülen heykelin saç kısımlarının boyalı olması ve bu vakte kadar tahrip olmaması nedeniyle, periyodun kamu binasında sergilendiği ve dünyada eşi benzerinin bulunmadığı belirtildi.
EPEY ÜST SEVİYE BİR SANAT YAPITIDIR
Heykel hakkında bilgiler veren Düzce Konuralp Antik Tiyatro Hafriyat Heyeti Grup Üyesi Arkeolog Dr. Güzin Bilir, “Karşınızdaki boyalı bayan başı, yabanî tabiatın, rahmetin, avcılığın ve okçuluğun simgeleştirilmiş hali olan Artemis’tir. Bolunun doğal tabiat zenginliklerinin bir nevi bireyleştirilmiş hali olan Artemis başı muhtemelen ada mermerinden yahut Atina mermerinden yapılmış, epey üst seviye bir sanat yapıtıdır.
Kaliteliği, personelliği ile dikkat çeken eser muhtemelen ithal olarak gelmiş, atölyesi ise güney İtalya bölgesi kökenli olabilir. Stilistik özelliklerine gelecek olursak yapıtın dikkat alımlı noktası: ağır boya izleri, bilhassa saçlarında koyu kırmızı boyanın mevcut olmasıdır. Kızıl saç hoşluğun bir simgesi olarak görüldüğünden bayan saçları için kızıl boya tercih edilirdi” diye konuştu.
AUGUSTUS PERİYODUNDA PROPAGANDA EMELLİ ÜRETİLMİŞ
Güzin Bilir, heykelin birinci Roma İmparatoru Augustus periyodunda propaganda gayesiyle değerli kentlere gönderilmiş olabileceğini belirterek, “Hem Klasik periyot hem Helenistik devir heykeltıraşlık özelliklerini gösteren eklektik, yani karışık bir yapıttır. Bu türlü eserler bilhassa birinci Roma imparatoru Augustus devrinde propaganda gayeyle üretilmiş olup Roma eyaletlerde kıymetli yerlere dikilmiştir.
Milattan evvel 27 ve milattan sonra 14 yıllarına tarihleyebileceğimiz eser, Bolu kentinin en merkezi yerinde Akpınar semti, kız enstitüsü inşaatı sırasında bulunmuştur ve çok iyi korunmuş olmasından ötürü da kendi devri içinde, kent merkezindeki değerli bir kamu binası içinde kapalı bir alanda bulunuyor olmalıdır. Bu kadar kaliteli bir sanat yapıtının Bolu’da bulunması, doğal ve tabiat hoşluklarının yanında tarihî ve kültürel hoşluklarının de var olduğunu bizlere ispatlar durumdadır. Aslında bu eser Bolunun doğal zenginlikleriyle kültürel mirasının bir nevi birleşmiş halidir” dedi.
ROMA İMPARATORLUĞU’NDA BOLU’NUN KIYMETİNİN NE KADAR KIYMETLİ OLDUĞUNUN GÖSTERGESİ
Heykelin kentte bulunmuş olmasının Bolu’nun Roma İmparatorluğu’ndaki ehemmiyetini gösterdiğini anlatan Bilir, “Yabancı turistler, geldiklerinde hoş bir alanda bu Artemis başını görmek isterler. Dünyadaki öteki örneklerinde çok değerli müzelerde sergileniyor. Az sayıda kendi devrinde daima bir modelin birebir basılması sön konusu oluyor. Lakin bu o denli bir heykel ki; kendi periyodu içerisinde basılıyor ve tekrarı basılmıyor. O yüzden çok çok değerli ve kullanılan mermer açısından çok bedelli. Bu da demek oluyor ki Roma İmparatorluğu’nda Bolu’nun yerinin ve bedelinin ne kadar kıymetli olduğunun göstergesi. Napoli’de yapılıp buraya gönderiliyor” diye konuştu.
DÜNYADA TEK VE BOLU’DA ÇIKARILMIŞ BİR ESER
Bolu Ticaret ve Sanayi Odası Lideri Türker Ateş de heykelin dünyada eşsiz olduğunu belirterek, “Tek olan, dünyada eşsiz olan yapıtlardan. Buna ‘Unique’ deniliyor. Tek olması marka kıymeti oluşturuyor. Dünyada tek ve Bolu’da çıkarılmış bir eser. Bolu’nun ne kadar değerli bir yer olduğunu ve tarihinin ne kadar bedelli olduğunu, Hitit devrinden bugüne kadar altımızda ne kadar eser olduğunu gösteriyor. Bu yapıtla birlikte Bolu’nun tarihinin gün yüzüne çıkması için ufak tefek dokunuşlara muhtaçlığımız var. Tarihi yapıtların gün yüzüne çıkmasında fayda olduğunu biliyoruz. Dünyada bu yapıtları görmek için milyonlarca insan geziyor. Turizm kentiysek bir tarihi olarak da eksik olmamalıyız. Bunun devamını daima bir arada getireceğiz” sözünü kullandı.
Milliyet
